In het groene gebied tussen Nijmegen Noord(Lent) en Arnhem-Zuid, niet ver van Elst en Doornenburg (en direct aan het Rijn-Waal snelfietspad) is in 2023 één van de inmiddels 21 Herenboerderijen gestart. De coöperatie telt al meer dan 185 enthousiaste deelnemers (zij vertegenwoordigen 317 “monden”) die het ideaal van samen duurzaam voedsel produceren verwezenlijken.
Bestuurslid Emile Hagelen: “Precies, hier draait het om! Het idee is dat een groep mensen, verenigd in een coöperatie, zowel eigenaar van de boerderij, als ondernemer, producent én consument is. Wij verbouwen zelf ons voedsel en nemen samen met onze twee parttime boeren (deze zijn in dienst van Herenboeren Nederland) alle belangrijke besluiten. Zoals over de inrichting van het perceel; over de mogelijke uitbreiding van het bedrijf; over wat wij willen verbouwen; over de werkverdeling op het land en over de uitgifte van de oogst. Want ja, er moet heel wat georganiseerd, geregeld en gedaan worden voordat de spruiten, kolen, broccoli en courgettes met de goede kwaliteit op de uitgifte-ochtenden (hartstikke gezellig!) in de fietstassen gestopt kunnen worden”.
Het bedrijf bestaat nu nog uit ruim vijf hectare goede landbouwgrond. De boeren Leonie en Maarten hebben samen met de leden van de coöperatie kans gezien om al in het startjaar een deel van het land in te zaaien en te beplanten, wat een goede, eigenlijk overweldigende en gevarieerde oogst van groenten opleverde. Het ontwerp voor de grote schuur is bijna klaar, met input van de verschillende werkgroepen. De leden maken zelf de schuur geschikt voor verschillende functies zoals de stalling van de trekker met diverse landbouwwerktuigen; voor het opslaan, het sorteren en het schoonmaken van de geoogste groenten en voor de welverdiende pauzes (ook heel gezellig). Er is een plan voor de bouw van een grote kas en het aanplanten van fruitsingels en -hagen. Omdat een omvang van vijf hectares een te smalle basis is voor een sluitende circulaire bedrijfsvoering, werkt het bestuur aan opties om meer grond te pachten of in (mede)gebruik te nemen. Dan wordt het ook mogelijk om dieren te houden. Een Herenboerderij is tenslotte een gemengd bedrijf en een deel van de leden stelt prijs op duurzaam vlees, eieren of honing.
Emile: “De betrokkenheid van onze leden is sterk. Mensen zijn gemotiveerd om op een duurzame manier het eigen voedsel te produceren. Zij kiezen bewust voor het maken van verbinding met de plaats, de grond, de planten en dieren, de ecologische processen en het volop aanwezig zijn in de natuur. Je ziet dit ook gebeuren bij de kinderen van de leden als ze meekomen bij de uitgifte-ochtenden of wanneer ze meewerken op het land. Onderschat de educatieve functie hiervan niet!”
De ervaring van Herenboerderijen die al langer in bedrijf zijn, is dat na de beginperiode bij een deel van de leden de inzet en betrokkenheid wat afnemen, maar in het algemeen blijven deze wel hoog. Mensen kiezen ook heel bewust voor deze vorm van community supported agriculture en via de financiële inleg en het betalen van abonnementsgeld is er ook een verbinding met het bedrijf.
Emile: “Het bestuur coördineert het maken van plannen; de interne communicatie; de besluitvorming in de ledenvergaderingen en verzorgt de externe contacten zoals met Herenboeren Nederland en met (agrarische) bedrijven in de omgeving. Uiteraard heeft het bestuur veel aandacht om in het gekozen bedrijfsmodel een gezond financieel beleid en beheer te hebben. Wij willen ook voorkomen dat wij vanuit ons idealisme en enthousiasme financieel ongezonde investeringen doen of te veel kosten maken. De Herenboeren principes zijn gebaseerd op een bedrijfsmodel zonder subsidies. De leden van de coöperatie zijn eigenaar en dragen de lusten en de lasten. Wat wij merken is dat veel mensen dit aantrekkelijk vinden. Eeen coöperatie is een bijzondere en sociaal-levende vorm van eigenaarschap!”
Net zoals andere Caring Farmers is Herenboeren Lingezegen een factor van betekenis voor de omslag naar en voor de versterking van een volhoudbare landbouw. Niet alleen omdat de feitelijke productie zoveel mogelijk gebeurt op basis van circulariteit, zonder toevoeging van kunstmest en bestrijdingsmiddelen en met respect voor de natuurlijke bronnen en de biodiversiteit. Ook omdat de Herenboerderijen de voedselketen kort maken: het gaat om lokale voedselvoorziening zonder gesleep met de producten naar “ver weg” en zonder kostenverhogende tussenschakels.
Emile: “Via onze landelijke organisatie Herenboeren Nederland – en als Herenboeren Lingezegen zelf – kunnen wij ons inzetten voor het verduurzamen van de wereld. Onze coöperatie is dus ook een middel om onze persoonlijke idealen te realiseren. In de Herenboerderijen vallen Caring Farmers en Caring Consumers volledig samen. Prachtig toch?”
fotocredits: Jiske Jonkman www.TriggerFilm.nl
