Ook wij als Stichting Caring Farmers waren uitgenodigd voor het gesprek tussen (boeren) organisaties en het kabinet met als gespreksleider Johan Remkes. Na het gesprek hebben we bewust even gewacht met het geven van een reactie. Eerst kijken wat er gebeurt en niet reageren vanuit pure en hoge emoties. Nu na een aantal dagen kijken ook wij terug op hét gesprek.
Onze insteek
Voor de mensen die ons kennen en volgen zal het geen verrassing zijn dat er wat ons betreft geen aanpassing aan de doelen of het tijdspad nodig of gewenst is. Wij gaan liever meteen aan de slag met die gegevens als uitgangspunt en kijken dan hoe we dat georganiseerd kunnen krijgen zonder dat er iemand buiten de boot valt. Alleen naar stikstof kijken vinden wij veel te beperkt. We zullen naar het hele landbouwsysteem moeten kijken en een transitie ingaan. Dit zodat boeren bijdragen aan de oplossing van de (reeds decennia geleden geconstateerde) problemen van het klimaat, biodiversiteit, natuur, zoönosen, (verdienmodel van de) boer en het dier. Wij zijn ervan overtuigd dat wij dat als Nederlandse boeren kunnen en daarmee (wederom) een voorbeeld kunnen zijn voor de wereldwijde agrarische sector.
Wij hebben dan ook geen seconde geaarzeld toen de uitnodiging voor het gesprek bij ons binnenkwam. Wij gaan graag inhoudelijk in gesprek met iedereen. Het is geen enkel probleem als meningen verschillen, juist door erover te praten gaan we ergens komen. Een compliment, wat ons betreft, dan ook aan alle partijen die direct of indirect aan tafel zaten.
De 4 uren zelf
Er was uiteraard al lang bekend dat er veel onvrede heerst over de stappen en de communicatie van het kabinet, en bij het kabinet over de grensoverschrijdende acties van (een deel van) de boeren. Daarom was het ook logisch dat er kritische en harde noten over en weer gekraakt werden. Ook was het, wat ons betreft, logisch dat het gesprek in eerste instantie veel ging tussen het kabinet en LTO, die mede namens 8 organisaties aan tafel zat.
Toevalligerwijs zaten wij tussen premier Rutte en LTO-voorzitter van der Tak in. Onze opmerking tegen beide heren dat het voor hen toch mooi moet voelen dat wij als ‘groene decoratie’ tussen beiden in zitten, werd dan ook met een lach bevestigd. Dit tekent wat ons betreft de sfeer: prettig, open, duidelijk over en weer.
Het kabinet bood excuses aan voor de verwarring over het stikstofkaartje, gaat extra aandacht geven aan de situatie van de PAS-melders en gaat nadenken over het verleggen van de focus van stikstofneerslag naar emissies van ammoniak. Wat dit betreft kunnen wij echt wel begrip opbrengen voor het kabinet dat in een lastige spagaat zit met politiek, juridische uitspraak en veel diverse boeren- en andere organisaties. Was het voldoende voor de boeren (lees LTO)? Geen idee, maar het lijkt ons zeker als handreiking gezien te kunnen worden. Tevens was ook van der Tak echt wel naar oplossingen aan zoeken. En ook voor zijn optreden kunnen wij begrip opbrengen. Dertigduizend (volgens eigen zeggen) boeren op één lijn houden, is tenslotte veel moeilijker dan driehonderd.
Uiteraard kwam ook het #Groenboerenplan en andere oplossingsgerichte zaken aan bod. Maar eerlijk is eerlijk, hier is nog niet de aandacht aan besteedt die het naar ons inzicht behoeft.
En nu over tot actie
Na afloop werden er al vrij snel weer (harde) acties aangekondigd en had de media helaas daar meer aandacht voor dan voor oplossingen. Wat ons betreft is actie inderdaad nodig, maar dan liever actie om tot een volhoudbaar voedselsysteem te komen. Het kabinet trekt 25 miljard uit. Dat kan je als bedreiging zien, of als kans. Wij zien dat laatste. Nu verdwijnen boeren in een hoog tempo, sinds 1950 is het aantal boeren gedecimeerd. Met 25 miljard euro kunnen we samen aan een systeem bouwen waarbij boeren meer toekomstperspectief hebben dan de afgelopen decennia.
Wat wij overal merken is dat niemand erop tegen is om te produceren binnen de ecologische grenzen van onze planeet met zo weinig mogelijk, tot liefst geen, impact op klimaat, natuur, biodiversiteit en dier.
Vandaar dat wij weer overgaan tot onze dagelijkse actie: laten zien dat het kan. En als er mensen zijn die zeggen dat het maar voor enkelen is weggelegd of alleen maar een niche is, dat mag uiteraard. Het maakt ons nog gemotiveerder om te laten zien dat er een uitweg is. Wetenschap laat tenslotte zien dat 70% van humaan voedsel wereldwijd van kleinschalige boerderijen komt en dat natuurinclusieve landbouw in opbrengst niet onder doet voor gangbare.
En ja, bij een vervolggesprek en een uitnodiging daarvoor zullen wij geen seconde aarzelen. Wij zijn er weer bij. Want samen met boeren, politiek, wetenschap, NGO’s en consumenten komen we absoluut tot een oplossing en tot een mooie Nederlandse agrarische sector.
Wil je de Caring Farmers steunen? Sluit je aan of doneer.
