Wat ga je stemmen tijdens de Tweede Kamer Verkiezingen 2023? Als je groene boeren thema’s belangrijk vindt voor Nederland, zoals de voedseltransitie, biologische landbouw en natuurinclusieve landbouw, biodiversiteitsherstel, dierwaardigheid en een gezond verdienmodel voor de boer, dan is het best ingewikkeld om uit te zoeken welke partij dan het best bij je past.
Op basis van 17 vraagstukken hebben wij de verkiezingsprogramma’s van zeven partijen voor je uitgeplozen. Het is geen stemwijzer, maar het geeft je per vraag wel een goed inzicht wat de partij erover heeft opgenomen in haar programma (of niet).
Alle tekst die schuin/italic staat, is geschreven door ons. Alle tekst die niet schuin/italic staat, is uit het programma overgenomen.
Lees ook artikel met meer stem-tips en programma-analyses van andere organisaties.
 |
Wordt niet genoemd. | ||||
|---|---|---|---|---|---|
 |
Wordt 1x genoemd: We bevorderen dat er in de keten afspraken worden gemaakt over een betere toegang van consumenten tot biologische en streekproducten. |
||||
 |
We bevorderen kennisontwikkeling omtrent biologische <> landbouw, we willen omschakeling naar biologische landbouw stimuleren, we willen meer en betaalbaar biologisch voedsel in de winkel. We willen een publieke voorziening voor goed eten, zoals de Volkskantine, met goed, toegankelijk, biologisch, plantaardig eten voor iedereen. De huidige inkomenssteun aan boeren vervangen we door steun aan biologische en natuurinclusieve kringlooplandbouw. |
||||
 |
Er komt geen wettelijke verplichting van biologisch landgebruik, zoals nu in Europa wordt voorgesteld. Marktwerking regelt dat zelf, wanneer de vraag er is, komt het areaal vanzelf. |
||||
 |
Gezond en biologisch eten moet bereikbaar zijn voor iedereen. Er komt integraal voedselbeleid, waarin het recht op gezond, biologisch en plantaardig voedsel en de positie van duurzame, biologische en diervriendelijke boeren centraal staan. Een nieuw ministerie van Voedsel en Landbouw wordt hier verantwoordelijk voor. In Nederland starten we een grootschalige en langlopende publiekscampagne over de voordelen van plantaardig en biologisch eten. Het Voedingscentrum wordt hierbij betrokken. De overheid koopt 100% biologisch, duurzaam en plantaardig in. Net als in veel andere landen starten scholen met het aanbieden van gezonde maaltijden, met 100% biologische en plantaardige inkoop. Ziekenhuizen en andere zorginstellingen serveren gezonde, plantaardige en biologische voeding. Biologische (traditionele) gewasveredeling wordt gestimuleerd, voor de ontwikkeling van gezonde en weerbare rassen. |
||||
 |
Biologische landbouw heeft veel voordelen en samenhang met de principes van kringlooplandbouw. In lijn met de Europese Green Deal zet D66 in op 25 procent biologisch landbouwareaal in 2030. De teelt van bloembollen en siergewassen wordt biologisch, met name om het gebruik van bestrijdingsmiddelen drastisch te verminderen. |
||||
 |
De toekomst is biologisch. Daarom wil Volt dat 30% van de landbouw in 2030 biologisch is. |
| Onder de paragraaf over “Nederland moet van het stikstof-slot: We kiezen voor vrijwilligheid en keuzevrijheid als uitgangspunten. Dwingende maatregelen zorgen voor onnodige polarisatie en daarmee vertraging bij het werken aan oplossingen. Daarom zetten we maximaal in op vrijwilligheid, bijvoorbeeld met de lopende beëindigingsregelingen. Met behulp van de grondbank gaan we ook aan de slag met verplaatsingsregelingen. Voor de bedrijven die de meeste stikstofuitstoot veroorzaken zetten we de aanpak met intensieve begeleiding voort, waarbij vrijwillig kan worden gekozen voor deelname. Innovatie, omschakeling, extensivering, verplaatsing en beëindiging spelen daarbij een rol. Verder niets in het programma over andere grondeigenaarschap-concepten, wel nog dit: De melkveehouderij moet grondgebonden blijven. De omvang van de Nederlandse melkveehouderij wordt de maatstaf voor de kalverhouderij. Er is plek voor intensieve veehouderij, en aandacht voor dierenwelzijn op basis van een ‘dierwaardige veehouderij’. | ||
|---|---|---|---|
| Faciliteren van regionale grondmobiliteit, borgen van rechtszekerheid en rechtsbescherming grondeigenaren. Tegen gedwongen uitkoop. Right to challenge voor agrarische collectieven om het beheer van kleinere natuurgebieden over te nemen van beheerders. | ||
| We stimuleren slim landgebruik en dubbelfuncties volgens het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Boeren die stoppen of extensiveren, kunnen rekenen op een actieteam Ruimtelijke Herontwikkeling voor hulp bij het ontwikkelen van andere economische activiteiten. We anticiperen op nieuwe verdienmodellen voor de boeren, door bijvoorbeeld op boerenerven maatschappelijk wenselijke bestemmingen mogelijk te maken, zoals woningen voor starters of senioren of een minicamping. GL/PvdA maakt een nieuwe Nationale Omgevingsvisie met daarin: De minister van Ruimtelijke Ontwikkeling krijgt doorzettingsmacht om zo nodig de samenhang van het ruimtelijk beleid en de noodzaak van meervoudig ruimtegebruik bij collega-bewindspersonen af te dwingen. | ||
| Tegen verplicht braak laten liggen van vruchtbare landbuwgrond, braak laten liggen leidt uieindelijk tot functie- en kapitaal verlies en daar wordt niemand beter van…. Voorstander van nationale agrarische grondbank. Bij ruimtelijke ontwikkeling rekening houden met hoogwaardige agrarische grond, die we voor de voedselproductie behouden…..We dwingen overheden zorgvuldig om te gaan met het aanwijzen of herbestemmen van percelen in gebiedsplannen, bestemmingsplannen, maar ook doelstellingskaarten van overheden of terrein beherende instanties. Bij wijzigen van bijvoorbeeld landschapskarakteristiek, (planologische) bestemming, habitat of beleidswaarde wordt een grondeigenaar verplicht vooraf geraadpleegd en om instemming gevraagd….. In planologische procedures wordt voedselzekerheid en leefbaarheid van het platteland een wettelijk onderdeel van de afweging over ruimtegebruik op land en zee. | ||
| Wordt niet genoemd. | ||
| Inzet op grondgebondenheid. landelijke eisen aan grondgebruik, waarin water en bodem sturend worden. een duurzame landbouw begint bij een gezonde bodem. minder kunstmest, meer natuurlijke en organische alternatieven zoals reststoffen uit de mest; knellende eu-mestwetgeving aanpassen. | ||
| We richten een grondbank op en zorgen we ervoor dat de overheid het recht op eerste koop van grond heeft. Zo kan grond van boeren die met hun bedrijf stoppen, worden opgekocht, en tegen een lagere prijs en met voorwaarden voor een natuurvriendelijke bedrijfsvoering uitgegeven worden aan boeren die willen extensiveren. |
| Geen specifieke aandacht voor gezond voedsel. Wel voor efficiente productie voor de agrofood. Nieuwe innovaties om nieuwe vormen van voedselproductie worden gestimuleerd (bv kweekvlees, precisiefermentatie en nieuwe veredelingstechnieken als CRISPR-Cas). |
|---|---|
| Ongezonde suikerhoudende dranken zwaarder belasten. Wij kiezen ervoor om reclames die verleiden tot kopen op afbetaling, gokken en ongezond eten te verbieden. Ook willen we gezonde voeding relatief betaalbaarder maken, door ongezonde producten zoals suikerhoudende dranken zwaarder te belasten. Ongezonde producten op scholen (in kantines en via verkoopautomaten) moeten vervangen worden door een gezond aanbod. We streven naar afspraken met supermarkten over het aanbieden van gezonde producten in het assortiment, reclames en aanbiedingen. |
| |
| Bij de partij gaat het vooral over voedselzekerheid en dat NL ruim in haar eigen voedsel moet kunnen voorzien. Ze zetten in op het bevorderen van voedsel van dichtbij (bv toeslag per kilometer). Ook wil ze politiek-neutrale educatie over voedsel. Verder: We ondersteunen scholen om gezond voedsel, d.w.z. lokaal, van dichtbij en direct van het land, aan te bieden aan hun leerlingen. BBB vindt het belangrijk dat elke patiënt in een zorginstelling gevarieerd (eigen keuze) en gezond (voldoende dierlijke en plantaardige eiwitten) eten aangeboden krijgt. |
| Inzetten op meer plantaardig voedsel en vleesvervangers en veminderen vleesconsumptie. Beperken aantal nieuwe vestigingen van fastfoodketens en snackbars. Slimme suikertaks. Gezondheidsdoelen in preventieakkoord wettelijk verankeren. Geen btw op alle groenten, fruit, noten, granen en peulvruchten. Schoolontbijt aanbieden (biologisch en plantaardig). Tussendoortjes idem. Buurtmoestuinen. Gezonde producten prominente plaats in winkelschappen. Bedrijfskantines aanmoedigen gezonde maaltijden aan te bieden door bijvoorbeeld een fiscale vrijstelling. |
| BTW op groente en fruit verdwijnt, te financieren op heffing vlees en zuivel. Verbod kiloknallers. Nieuw perspectief op voedsel en landbouw, de gezonde en duurzame keus moet de makkelijke keus worden. Voorbeeldfunctie rijksinstantie om exclusief biologische of kringlooplandbouwprodukten aan te schaffen, vast te leggen bij publieke aanbestedingen. |
| Verbod op supermarktaanbiedingen op vlees. Stoppen verspilling van voedsel aan de voorkant van de markt, overheidsinstanties: vegetarische en biologische producten de standaard. |
| De VVD houdt vast aan -55% CO2 reductie in 2030 en 100% in 2050. Kiezen voor effectiviteit en niet voor speciale sectoren. Willen internationale afspraken maken. Energiesector naar 0 % uitstoot in 2035 o.a. door vier kerncentrales te bouwen. Ze zetten daarnaast in op wind-energie ism waterstoftechnologie, versterking stroomnet en innovatieve technieken. Lucht- en scheepvaart verduurzamen. |
|---|---|
| Uitstoot van stikstof moet in 2035 significant zijn teruggedrongen. Oog houden voor sociaal-economische effecten. Actuele staat van de natuur is leidend bij natuurbehoud en -herstel. Boeren krijgen meer ruimte inzake emissienormen. Normen voor stikstofdepositie in de wet vervangen door reductiedoelen voor stikstofuitstoot, daarbij ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx) onderscheiden. Vliegbelasting voor kleine vliegtuigen, gebruik van een auto betaalbaar, vrachtwagenheffing. Accijns op brandstoffen afstemmen op buurlanden. Heroverwegen van vrijstellingen en degressieve tariefstructuur energiebelasting en andere milieuheffingen. Haalbare energietransitie voor huishoudens en bedrijven. Fossiele subsidies in Europees verband afbouwen. Afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is noodoplossing: gebruik van fossiele grondstoffen afbouwen. Europese emissiehandelssysteem (ETS) toepassen. Stimuleren gebruik van biobased grondstoffen. Kernenergie: ja. Kritisch op nieuwe datacentra. Geen km of spitsheffing. Openbaar vervoer aantrekkelijker maken. Lelystad Airport niet voor burgerverkeer. Kritisch kijken naar Schiphol. |
| Partij wil vasthouden aan doel stikstofuitstoot in 2030 te halveren. In 2050 is voor alle soorten gunstige staat van instandhouding gehaald: door beschermde natuurgebieden met elkaar te verbinden en door bufferzones om deze gebieden heen te creeren. Nu staat verdienmodel van boeren onder druk. Daarom oprichten van een Nationale Grondbank die bij bedrijfsbeeindiging het recht op eerste koop krijgtvan grond-, dieren- en emissierechten, waarna dit verpacht wordt aan boeren voor bijvoorbeeld natuurinclusieve landbouw. |
| De huidige stikstofwet gaat van tafel, PAS-melders krijgen generaal pardon, herevaluatie van Natura2000-gebieden |
| – Crisisaanpak: Iedereen gaat bijdragen. – Opwarming beperken tot 1,5 graden Celsius. In 2030 klimaatneutraal. Vastleggen in Klimaatwet. – Burgerberaad voor het klimaat – Ministerie voor Klimaat en Biodiversiteit. – Luchtvaart, scheepvaart, veehouderij en de financiële sector verliezen uitzonderingspositie. – Klimaatplicht voor grote vervuilers en financiële instellingen. – De vervuiler betaalt. |
| In 2030 moet stikstofuitstoot gehalveerd zijn. extensivering en transitie naar kringlooplandbouw kan daaraan flink bijdragen. zsm stoppen met grootschalige bioindustrie. afbouw verhandelbare fosfaat-, dier- en stikstofrechtenomzetten naar stikstofemissierechtsysteem met beperkte verhandelbaarheid. |
| We leggen het CO2-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft. |
| Aandacht voor nieuwe verdienmodellen. Aandacht voor PAS-melders en vrijwilligheid is uitgangspunt. | ||
|---|---|---|---|
| Wordt niet genoemd zo specifiek | ||
| Zie 4a | ||
| Zolang veranderingen in de landbouw worden uitgedrukt in stikstof, koeien en geld, slaan we de plank mis. | ||
| Wordt niet genoemd zo specifiek | ||
| Omschakelsubsidie voor (vooral ook jonge) biologische en kringloopboeren, te betalen uit Duurzaamheidsbijdrage te heffen bij afnemers van boeren. | ||
| Willen grondgebonden veehouderij. Deze nieuwe vorm van boeren, garanderen we met een eerlijke prijs voor hun product, voornamelijk door Europese prijsafspraken. geen soja meer uit het regenwoud, maximaal aantal dieren per hectare. |
| Boeren krijgen de kans om hun verdienmodel te versterken met agrarische natuur en landschapsbeheer.Verder wordt er niets specifiek genoemd over de keten. | ||
|---|---|---|---|
| Wordt niet genoemd zo specifiek | ||
| We creëren een beter verdienmodel voor boeren, met beloningen voor agrarisch natuurbeheer, landschapsbeheer, CO2-opslag en waterberging. De positie van coöperaties en samenwerkingsverbanden van duurzame boeren versterken we ten opzichte van toeleveranciers, voedselverwerkers en supermarktketens. | ||
| Alle ketenpartners in de voedselketen worden betrokken en zijn verantwoordelijk voor de realisatie van verduurzamingsdoelstellingen van de landbouw. Horeca en retail leggen verantwoording af over hun verduurzamingsbeleid en hun impact op de verbetering van de agrarische sector. De Rabobank wordt niet specifiek genoemd. | ||
| Pleit voor een overkoepelend voedselbeleid, met plannen en ambities voor hoe alle spelers in de voedselketen kunnen bijdragen aan een duurzame en gezonde voedseltransitie. Ook voor de agro-industrie gaat gelden dat de vervuiler betaalt: de grote bedrijven die decennialang veel geld hebben verdiend aan de intensieve landbouw (zoals veevoerleveranciers, slachthuizen en agrarische banken) gaan meebetalen aan de landbouwtransitie. | ||
| Boer wordt ontzien, ketenpartners als verwerkende industrie en supermarkten worden nadrukkelijk en vaak genoemd en aangeslagen met heffingen. | ||
| Het is ontzettend belangrijk dat de financiële sector zich gaat houden aan de afspraken van het Klimaatakkoord van Parijs. |
| Wordt niet genoemd | ||
|---|---|---|---|
| Wordt niet genoemd. Wel: Een Nationale Ontwikkelingsmaatschappij oprichten die risicovolle private investeringen kan uitlokken op het gebied van onder meer verduurzaming, digitalisering en strategische infrastructuur. | ||
| De partij kiest voor natuurinclusieve landbouw. Daarom moet van de partij het agrarisch en groene onderwijs zich aanpassen op een toekomst met duurzame, natuurinclusieve kringlooplandbouw. | ||
| Wordt niet genoemd. | ||
| Het agrarisch onderwijs moet de positie van biologische landbouw versterken en natuurinclusief ondernemerschap stimuleren. | ||
| De transitie van de landbouw is vooral kennistransitie. De partij wilt inzetten op toegankelijkheid en beschikbaarheid van het onderwijs, kennis, innovatie en betreffende netwerken. | ||
| Wordt niet specifiek genoemd ook al is goed onderwijs belangrijk voor Volt. De partij wil meer aandacht voor de ontwikkeling van kweekvlees en plantaardige vormen van proteïnerijke producten. Er moet geïnvesteerd worden in onderzoeken over deze innovaties. |
|
Met betrekking tot landbouwhuisdieren wil de partij vooral toezicht in slachthuizen. Over dierenwelzijn in het algemeen staat er: aanpakken dierenwelzijn, baasjes verantwoordelijk voor het welzijn van het huisdier, en aantal dierproeven omlaag. De Wet Dieren wordt niet genoemd. Er worden geen tijdlijnen uitgezet. | |||
|---|---|---|---|---|
|
De partij stelt: Nederland moet op EU-niveau streven naar een aanscherping van de eisen met betrekking tot dierenwelzijn, veilige stalinrichting, voorkomen van dierziekten en transport van dieren, zodat in de gehele EU een diervriendelijkere en duurzamere veehouderij ontstaat. De Wet Dieren of tijdslijnen worden niet genoemd. | |||
|
De partij wil einde aan de bio-industrie. Alle stallen moeten voldoen aan hoogste normen voor dierenwelzijn en volksgezondheid. In slachthuizen verplicht cameratoezicht en maximale duur diertransporten wordt verkort. Verplichte weidegang voor grazende dieren en uitloop voor pluimvee. In lijn met Wet Dieren geen lichamelijke ingrepen meer, zoals het couperen van varkensstaarten. Het Beter Leven-keurmerk opleggen aan supermarkten en de industrie: in 2030 alleen producten in schappen met minimaal 2 sterren. | |||
|
De Wet Dieren wordt niet genoemd. De BBB accepteert dat het houden van dieren, zowel als hobby, zoals bijvoorbeeld bij kinderboerderijen en hertenkampen maar ook in de landbouw, gevolgen heeft voor hun vrijheid en natuurlijk gedrag. Daarmee nemen we ook wettelijk afstand van de motie Vestering (over het houden van dieren), want dit belemmert het bestaansrecht voor iedere ondernemer die een dier houdt en beperkt de vrijheid van het individu. In Europa willen ze zich hardmaken voor het terugdraaien van het pulsverbod. De partij vindt dat pulsvisserij verduurzaamt omdat energieverbruik lager zou zijn. | |||
|
De Wet Dieren wordt een échte dierenbeschermingswet, waarbij de intrinsieke waarde van het dier en het natuurlijk gedrag van dieren niet meer opzij worden geschoven voor economische belangen. Deze wet treedt zo snel mogelijk in werking. Er komt een ministerie van Volksgezondheid en Dierenwelzijn. Dit ministerie gaat zich bezighouden met het welzijn van mens én dier. | |||
|
De veehouderij gaat toe naar een gezonder, duurzamer en dierwaardig model, ondersteund met faciliterende en stimulerende maatregelen. De Wet Dieren wordt niet genoemd. De partij pleit wel voor duurzaamheidsvoorwaarden op inkoop en bedrijfsvoering in de voedingsindustrie en supermarkt, zodat het hele assortiment milieu- en diervriendelijk wordt. | |||
|
In de landbouw en veehouderij van de toekomst staat dierenwelzijn centraal. De belangen van dieren moeten een volwaardige plek krijgen in het landbouwbeleid. De Wet Dieren wordt niet specifiek genoemd. |
|
Wordt niet genoemd. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Wordt niet genoemd. Met uitzondering van de algemene eisen over veilige stalinrichting zoals hierboven aangegeven. Of hiermee ook brandveiligheid bedoeld wordt, is niet duidelijk. |
|||
|
In lijn met Wet Dieren moeten stallen voortaan aan de hoogste normen voor dierenwelzijn voldoen. |
|||
|
Wordt niet genoemd | |||
|
Er komen wettelijke regels die de brandveiligheid van stallen waarborgen, zoals een forse beperking van het aantal dieren per stal, verplichte sprinkler of watermistinstallaties, verplichte vluchtmogelijkheden zoals valwanden en een verbod op luchtwassers. |
|||
|
Wordt niet genoemd |
|||
|
Wordt niet genoemd |
|
Grootschalige vaccinatie in pluimveehouderij. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Wordt niet genoemd. |
|||
|
Dat het risico op zoonosen moet worden verkleind door pluimveehouderijen nabij waterrijke natuur te beeindigen of verplaatsen. |
|||
|
Wordt niet genoemd | |||
|
In een land dat jaarlijks meer dan 500 miljoen dieren fokt en doodt, is het risico op het ontstaan van zoönosen – zoals Q-koorts en vogelgriep – levensgroot. Het vogelgriepvirus is nu jaarrond aanwezig: per direct een verbod op de nieuwvestiging of uitbreiding van bedrijven met kippen, eenden en kalkoenen in kwetsbare gebieden en vervolgens aantal terugbrengen. |
|||
|
Wordt niet genoemd |
|||
|
Wordt niet genoemd |
|
Mercosur wordt niet met naam genoemd. De partij wil strategische afhankelijkheden (o.a.) van China afbouwen door toegang tot kritieke grondstoffen en diversificatie van productie te stimuleren met landen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Bij thema’s als digitalisering en verduurzaming moet Nederland uitbouwen (denk aan semiconductors en batterijen). Meer handelsverdragen met landen zoals de VS, Brazilië en Australië. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Wordt niet met naam genoemd. Geen steun aan handelsverdragen die de afspraken over de productie van duurzaam voedsel in eigen land en EU ondermijnen. Samen optrekken in Europa als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen, het afdwingen van een gelijk speelveld voor onze bedrijven en het veiligstellen van technologie. Dan meer grip op grensoverschrijdende problemen zoals migratie, de uitstoot van CO2 en de macht van de grote (tech)bedrijven. |
|||
|
NL geeft vergroening van buitenlands beleid hoge prioriteit. De minister van Buitenlandse zaken is verantwoordelijk voor internationaal klimaat- en biodiversiteitsbeleid. Bovenop 0,7% bnp voor ontwikkelingssamenwerking extra financiele middelen voor klimaatbeleid wereldwijd. NL zet zich in voor nieuw EU-handelsbeleid, met eerlijke en groene handelsafspraken, in lijn met Parijs-doelen. |
|||
|
Heronderhandelen van Mercosur-verdrag, want dit leidt tot oneerlijke concurrentie, wat weer tot extra ontbossing van het Amazone regenwoud leidt. | |||
|
Het Europese vrijhandelsbeleid, waaronder het Mercosur-verdrag is desastreus voor mens, dier en toekomst planeet, want gemotiveerd door economische belangen. Een einde maken aan de vrijhandelsverdragen die enkel het belang van grote bedrijven dienen. Nieuwe akkoorden moeten gericht zijn op een groene economie en verbetering van de positie van kwetsbare mensen. Daarbij horen bindende en afdwingbare afspraken over duurzaamheid, biodiversiteit, klimaat, mensenrechten en dierenwelzijn. |
|||
|
Wordt niet genoemd. Wel: de partij zet zich in voor uitbreiding van het handelsverdrag voor groene goederen (Environmental Goods Agreement). De handel in producten voor duurzame ontwikkeling wordt hiermee bevorderd, bijvoorbeeld door invoerheffingen voor deze producten af te schaffen |
|||
|
Natuur- en mensenrechten zijn leidend in het handelsbeleid. Dit betekent dat we als EU geen vrijhandelsverdragen sluiten waarbij deze rechten worden geschaad, zoals het Mercosur-verdrag. |
|
Wordt niet genoemd. | |||
|---|---|---|---|---|
|
Geen opmerkingen over relatie met buitenland op dit gebied. Wel: Stimuleren van de teelt en toepassing van plantaardig eiwit en vezelgewassen in eigen land. |
|||
|
Geen opmerkingen over relatie met buitenland op dit gebied. Nederland moet naar een circulaire economie. Nederlandse bedrijven en producten moeten in 2050 volledig circulair zijn. |
|||
|
Geen opmerkingen. Alleen dat de partij voorstander is van gebruik van circulaire en plantaardig geproduceerde bouwmaterialen. | |||
|
Stoppen met het wereldwijde verslepen van goedkope bulkproducten als melkpoeder en bloemen vol gif. Handel wordt beperkt tot plantaardige en kwalitatief onderscheidende producten en vindt zo veel mogelijk op regionale schaal plaats. De lokale bevolking en de natuur dienen te allen tijde te profiteren. Zowel in Nederland als daarbuiten de verbinding in het voedselsysteem herstellen door lokale voedselgemeenschappen te ondersteunen. |
|||
|
Wordt niet specifiek genoemd. Wel: Inzet op grondgebondenheid om kringlopen te sluiten en om importafhankelijkheid van kunstmest en veevoer te verminderen. | |||
|
Grondgebonden veehouderij. Deze nieuwe vorm van boeren gegarandeerd met een eerlijke prijs voor hun producten, voornamelijk door Europese prijsafspraken. Geen soja meer uit het regenwoud, maximaal aantal dieren per hectare. |
|
De melkveehouderij is niet weg te denken uit het Nederlandse cultuurlandschap. We willen dat deze bedrijven grondgebonden zijn. Voldoende grasland is immers belangrijk voor de waterkwaliteit. De omvang van de Nederlandse melkveehouderij wordt de maatstaf voor de kalverhouderij. Ook voor intensieve veehouderij is plek in Nederland, op voorwaarde dat er stappen gezet worden op het gebied van dierenwelzijn op basis van een ‘dierwaardige veehouderij’, zoals die nu wordt gedefinieerd in het convenant. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Hoeveelheid vee moet beter afgestemd worden op de milieugebruiksruimte en de beschikbare grond in Nederland. Geen nieuwe vergunningen voor megastallen. |
|||
|
Deze partij wil een einde aan bio-industrie. En: Om het risico op nieuwe zoönosen te verkleinen, worden pluimveehouderijen nabij waterrijke natuur beëindigd of verplaatst. Ook voeren we een afstandscriterium in voor grote concentraties landbouwdieren tot landbouwdieren van een andere soort, of tot woonwijken. Dit alles moet leiden tot een forse verkleining van de veestapel in Nederland. Daar waar mogelijk willen dit borgen in wetgeving. | |||
|
Nee. Wel: Boeren kunnen alleen meer grond per dier ter beschikking stellen als zij toegang hebben tot of kunnen beschikken over voldoende grond. En dat de RAV-lijst moet verdwijnen en vervangen door een geschikt en toegankelijk systeem, gericht op metingen in de praktijk. |
|||
|
Er komt een einde aan de vee-industrie. Het totale aantal dieren dat in de Nederlandse veehouderij wordt gefokt en gedood krimpt met minstens 75% in de komende twee jaar. |
|||
|
Nederland heeft de grootste veedichtheid van de Europese Unie, met bijna 120 miljoen landbouwdieren. Dat is enorm veel voor ons kleine land. De bio-industrie is schadelijk voor mensen, dieren en de leefomgeving. We stoppen daarom zo snel mogelijk met de grootschalige bio-industrie. | |||
|
Er komt een maximaal aantal dieren per hectare. We werken aan grondgebonden veehouderij, waar geproduceerd wordt in balans met wat het land en omwonenden aan kunnen. We zorgen ervoor dat de bio-industrie uiteindelijk wordt afgeschaft. |
|
Met een verdere verduurzaming zorgen we voor een agrarische sector die klaar is voor de toekomst. Decennialang heeft onze landbouw op succesvolle wijze gezorgd voor hoge voedselproductie tegen de scherpste prijs. Maar productie en export moeten geen doel op zich zijn. We geloven in een sector die wereldwijd voorop blijft lopen door haar kennis en innovatiekracht. We stimuleren en ontwikkelen nieuwe verdienmodellen en goed ondernemerschap van boeren wordt beloond. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Wij zien een belangrijke, blijvende rol weggelegd voor de vruchtbare Nederlandse delta om voedsel te produceren. Voor de akkerbouw en veeteelt wijzen we daarom geschikte gronden aan als agrarische hoofdstructuur. In dit gebied wordt landbouwgrond beschermd en krijgen innovatieve gezinsbedrijven ruimte om duurzaam te produceren voor de nationale en internationale markt. We willen de unieke mondiale kennispositie van Nederland op het gebied van agrofood benutten en uitbouwen om onze rol als producent van veilig, gezond en duurzaam voedsel verder te versterken. |
|||
|
Boeren die stoppen of extensiveren, kunnen rekenen op een actieteam Ruimtelijke Herontwikkeling voor hulp bij het ontwikkelen van andere economische activiteiten. We anticiperen op nieuwe verdienmodellen voor de boeren, door bijvoorbeeld op boerenerven maatschappelijk wenselijke bestemmingen mogelijk te maken, zoals woningen voor starters of senioren of een minicamping. | |||
|
Bij wijziging van landschapskarakteristiek, bestemming, habitat of Beleidswaarde, wordt grondeigenaar vooraf verplicht geraadpleegd en om instemming gevraagd. En: Bij ruimtelijke ontwikkeling rekening houden met hoogwaardige agrarische grond, die we voor de voedselproductie behouden. En: Het ministerie van LNVV richt zich op behoud van alle elementen van het landschap en zorgt ervoor dat er over 50 jaar nog steeds aardappelen, groenten, vlees of vis op je bord liggen. |
|||
|
Niet direct nee. Wel: Ruim 70% van het Europese landbouwareaal wordt momenteel gebruikt voor het houden van dieren of het produceren van veevoer en biobrandstoffen. Wanneer we de landbouwgrond die nodig is om dieren vet te mesten of uit te melken, gebruiken om voedsel te telen voor mensen, kunnen we iedereen voeden én houden we grond over om terug te geven aan de natuur. Scherpere keuzes over het gebruik van landbouwgrond. Geen teelten meer die geen duurzaam doel dienen maar wel veel schade veroorzaken | |||
|
Niet direct nee. We werken toe naar een klimaatneutrale landbouw in 2040. Dat vraagt om forse investeringen in de landbouw, meer grondgebondenheid en een sterkere positie van boeren ten opzichte van de voedings- en levensmiddelenindustrie. | |||
|
Als een boerenbedrijf groot en intensief wil blijven boeren, dan zijn er verder landinwaarts in de EU nog voldoende gebieden waar zo’n type boerenbedrijf, ook op lange termijn, wél past. En: We maken het makkelijker voor boeren om hun huidige vergunning om te zetten van intensief naar extensief, zodat ze nu al kunnen starten met verduurzamen. Daarmee versnellen we de transitie naar extensieve landbouw. |
|
We zetten in op toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen. Gewasbescherming is belangrijk voor het effectief bestrijden van plagen en ziekten en daarmee het voorkomen van misoogsten. We maken werk van versnelde ontwikkeling, goedkeuring en toelating van groene, nieuwe middelen met een kleine milieu-impact, zodat chemie kan worden teruggedrongen. Ook willen wij dat de EU toestemming geeft voor het gebruik van kunstmestvervangers. |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Duurzaam bodemgebruik is leidend. Steunt sector bij innovaties om minder energie en gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. De tuinbouw en sierteelt in Nederland zijn van economische betekenis. De reeds ingeslagen weg van verduurzaming moet voortgezet worden. De sierteelt moet de komende jaren stevige stappen zetten op het terugdringen van pesticidengebruik en de vervanging door middelen die vriendelijker zijn voor insecten en minder risico voor de volksgezondheid opleveren. We zien erop toe dat de toelatingscommissie van gewasbeschermingsmiddelen (Ctgb) de gebruikte middelen, de combinaties en concentraties hiervan kritisch en onafhankelijk blijft volgen. |
|||
|
Zowel landbouw als overheden stoppen met het gif glyfosaat. Daarnaast gaan vervuilende boeren betalen voor hun uitstoot. Opbrengsten gaan naar investeringen in verduurzaming. Gebruik kunstmest terugdringen, zo nodig met heffing op kunstmest. Recycling van fosfaat en andere nutrienten uit rioolwaterzuiveringsslib wordt verplicht. Invoering nationale heffing op schadelijke bestrijdingsmiddelen. | |||
|
Wordt niet specifiek genoemd. Alleen dat BBB een snellere toelating wil van duurzame groene gewasbeschermingsmiddelen. |
|||
|
De land- en tuinbouw worden gifvrij. De controle op en handhaving van het gebruik van landbouwgif worden geïntensiveerd. De verkoop van bestrijdingsmiddelen aan particulieren wordt verboden. Per direct stoppen met de lelieteelt en afbouwen van de gangbare bollenteelt als geheel. |
|||
|
Geen preventief gebruik meer, meer spuitvrije zones. Aanscherpen toelatingsbeleid met meer aandacht voor gezondheid, milieuschade en effecten van stapeling. De teelt van bloembollen en siergewassen wordt biologisch, met name om het gebruik van bestrijdingsmiddelen drastisch te verminderen. |
|||
|
Tegen het gebruik van glyfosaat en andere giftige bestrijdingsmiddelen. We willen dat Nederland tegen het afgeven van een Europese vergunning stemt. De rijksoverheid helpt boeren en tuinders door het delen van kennis, innovatie en het opzetten van coöperaties op het gebied van alternatieven voor bestrijdingsmiddelen zoals natuurlijke gewasbescherming en groene middelen, en op het gebied van bezuinigende innovaties zoals precisielandbouw, robotica en strokenteelt. Hierbij is van belang dat het aanbod van natuurlijke alternatieven wordt vergroot door een snelle afhandeling, beoordeling en toelating van aanvragen op Europees en nationaal niveau. |
|
Worden niet genoemd. | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Nee. Wel wordt de term circulair regelmatig gebruikt: landbouw, melkveebedrijven, industrie (afvalbeleid, grondstoffen) en stimuleren van circulaire alternatieven voor de consument. |
||||
|
Niet zo specifiek. Extensivering en natuurbescherming door boeren wordt beloond. Partij kiest voor natuurinclusieve landbouw, vaak genoemd samen met kringlooplandbouw. En natuurinclusieve bouwmaterialen. |
||||
|
Nee, alleen dat de partij voor natuurinclusieve bouwmaterialen is. |
||||
|
De term regeneratief wordt amper gebruikt. Wel is het programma doorspekt met termen als circulair, biodiversiteit, handelen met respect voor natuur/dier/mens, behoud van een groene gezonde leefomgeving. Het hele programma is erop gericht om dat te bevorderen, waarbij naar alle sectoren gekeken wordt. Geen uitzonderingen, geen keuzes op louter economische gronden. | ||||
|
Het programma staat vol met natuurinclusieve en kringlooplandbouw, en ook natuurinclusieve bouwmaterialen. Regeneratief wordt niet genoemd. | ||||
|
Het ministerie van LNV omvormen tot het ministerie van Voedsel, Natuur en Biodiversiteit om de tegenstelling tussen landbouw en natuur op te heffen door de ecologie en ons voedselsysteem centraal te stellen. Vaak gaat het over biologische en natuurinclusieve landbouw, maar ook natuurinclusieve energietransitie. Regeneratief wordt niet genoemd. |
|
Nieuwe innovaties bieden kansen voor de toekomst van onze voedselproductie. We blijven vooroplopen in Europa om nieuwe, duurzame vormen van voedselproductie te stimuleren, zoals kweekvlees, precisiefermentatie en nieuwe veredelingstechnieken als CRISPR-Cas. Met gebruik van moderne middelen, weerbare teeltsystemen en technologieën krijgen planten en dieren de juiste behandeling op het juiste moment. Daarmee kunnen we de efficiëntie in de landbouw verbeteren. | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Wordt niet genoemd. |
||||
|
We houden vast aan de strenge Europese regels voor transgenetische modificatie van landbouwgewassen. Voor gewassen die gemodificeerd zijn zonder soortvreemd DNA (cisgenese), bijvoorbeeld met de CRISPR-Cas-techniek, bepleiten we een Europese toets op maatschappelijke waarde. Ook zetten we ons in voor handhaving van de etiketteringsplicht. |
||||
|
De partij is voor nieuwe veredelingstechnieken (zoals CRISPR-Cas). Deze moeten in Europa nu snel toegelaten worden, zodat we de voorsprong die wij wereldwijd hebben op het gebied van veredelen van gewassen niet nog verder verliezen. Door weerbaardere gewassen te kweken zullen we minder gewasbeschermingsmiddelen, water en kunstmest nodig hebben. |
||||
|
De partij is tegen de inzet van gentech, inclusief de nieuwe techniek CRISPR-Cas. Nederland wordt gentechvrij. De teelt en import van genetisch gemanipuleerde gewassen wordt verboden. Zolang een Europees import- en teeltverbod nog niet is gerealiseerd willen we dat lidstaten en regio’s zelf de mogelijkheid krijgen om de teelt van genetisch gemanipuleerde gewassen te verbieden, óók van de nieuwere generatie gentechgewassen (NGTs). Het genetisch manipuleren en klonen van dieren is ethisch onaanvaardbaar en brengt ernstig dierenleed met zich mee. Nederland maakt zich sterk voor een Europees importverbod op gekloonde en genetisch gemanipuleerde dieren, hun nakomelingen en de producten die van deze dieren worden gemaakt. |
||||
|
Wordt niet genoemd. |
||||
|
Wordt niet genoemd. |
| De partij zet in op eerlijke prijs voor de boer. (minder macht inkopers). En wil 1 duurzaamheidsstandaard voor Nederland. Verder worden geen instrumenten genoemd. |
|---|---|
| Wordt niet genoemd. Wel aandacht voor een goed verdienmodel voor boeren. |
| Meer betaalbaar biologisch voedsel in de winkel. Supermarkten in beweging zetten om meer producten uit biologische en andere natuurvriendelijke productievormen te verkopen. Invoering nieuwe publieke voorziening voor goed en gezond eten: de Volkskantine. Analoog aan de bibliotheek voor het lezen. Omvorming van Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU naar een Gemeenschappelijk Voedselbeleid: naar een circulair voedselsysteem van de EU. Huidige inkomenssteun aan boeren vervangen we door steun aan biologische en natuurinclusieve kinglooplandbouw |
| Groente en fruit per direct naar 0% BTW tarief. Scholen ondersteunen om gezond voedsel, dwz lokaal, van dichtbij en direct van het land aan te bieden aan leerlingen. |
| Plantaardig is de toekomst. Inzetten op minder vlees en meer plantaardig voedsel. Plantaardige opties goedkoper maken door de BTW af te schaffen. Gezond voedsel is een mensenrecht, voedselspeculatie aan banden leggen. |
| Een eerlijke prijs waarin de kosten voor de leefomgeving worden meegewogen. De kosten worden verdeeld in de keten en komen niet bij de boer terecht. Gestandaardiseerd duurzaamheidslabel, duurzaamheidsvoorwaarden, duurzaamheidsbijdrage. Transparantie over klimaat en milieu-impact wettelijk vastleggen zodat eerlijke prijs mogelijk is. BTW op groente en fruit verdwijnt, te financieren op heffing vlees en zuivel. Verbod kiloknallers. |
| We plaatsen een heffing op kunstmest, niet-afbreekbare smeermiddelen, en belastingen op vlees, zuivel en suikerhoudende alcoholvrije dranken. |
