Op 24 juni 2020 nodigde caring farmer Joost van Strien collega’s uit op zijn bedrijf om meer te leren over 100% plantaardige bemesting. De bezoekers hebben verschillende redenen om te komen leren: een Warmonderhof-student heeft interesse in veganistische landbouw, een melkveehouder wil extensiveren en zoekt naar andere toepassingsmogelijkheden voor gras, een boer die het uitwisselen van mest omslachtig vindt door de vele vervoersbewegingen en een gemengd bedrijf met een tekort aan eigen dierlijke mest. Hieronder een kort verslag van de presentatie, rondleiding en discussie met Joost.
Boerderij Zonnegoed
Biologisch dynamisch akkerbouwer Joost van Strien boert op 93 hectare in de Noordoostpolder. De bodem staat centraal: minimale grondbewerking, ruime vruchtwisseling, onbereden teeltbedden, groenbemesters waar mogelijk. Het organisch stofgehalte is de afgelopen jaren toegenomen van 2,3 naar 3,1.
Dit jaar is hij volledig gestopt met het gebruik van dierlijke mest. Niet omdat hij vindt dat dierlijke mest niet goed zou werken, maar omdat hij graag zelfvoorzienend wilde zijn én graag 100% biologische(dynamische) en chemievrije mest wilde. En hoe hij ook rekende, hij kreeg het niet voor elkaar gerekend om de kringloop te sluiten door zelf dieren te gaan houden: “de dieren nemen gewoon téveel ruimte in beslag, en ik wil vooral ruimte om gezonde groente telen’. Bovendien wil hij gewoon laten zien dat het kan.
Stikstof genoeg
Dit jaar is de omslag naar 100% plantaardige mest en is voor het eerst geen dierlijke mest gebruikt. Op ¼ van het bedrijf wordt een mengsel van gras, luzerne en klaver geteeld. Dat wordt nu niet meer verkocht aan veehouders in de buurt, maar verhakseld en direct teruggebracht en ingewerkt in vochtige grond. Zo komt er heel snel snelwerkende stikstof vrij voor stikstofbehoeftige gewassen.
Deze stikstof in combinatie met de stikstof die door de klavers en luzerne in de bodem is vastgelegd, zorgen samen voor voldoende stikstof in de gehele bedrijfsvoering. De gemiddelde stikstof behoefte van Joost’ teeltplan met 1/8 pompoen, peen, doperwt, rode biet/plantui, sperziebonen en consumptieaardappelen ligt op 75 kg N/hectare en dat wordt precies geleverd door de 2/8 luzerne/klaver/gras.
Overige nutriënten
Omdat er toch nutriënten worden afgevoerd door de verkoop van groenten, zullen fosfaat en kalium van buiten het bedrijf moeten worden aangevoerd. Hiervoor gebruikt Van Strien natuurcompost. Dit jaar is de invoer van deze compost wat hoger, omdat het het omschakeljaar betreft, en er nog geen grasvoorraad aanwezig was.
Voor- en nadelen
Financieel valt het momenteel voor Joost nu zo’n €100 per hectare minder goed uit, doordat hij de opbrengsten van verkoop van gras aan veehouders in de buurt mist. Aan de andere kant scheelt het een hoop diesel doordat er geen mest en gras heen en weer wordt gependeld tussen veehouder en akkerbouwer. Ook denkt Joost dat hij de meerkosten goed te kunnen maken door een verbeterde oogst in de komende jaren. Doordat er nu helemaal geen chemische middelen via de mest op het land komen, zal de bodem nog gezonder worden met een betere mineralenhuishouding en meer bodemleven. Omdat er al een paar jaar geen drijfmest is gebruikt en de grond niet meer wordt geploegd ziet hij nu al veel meer wormen.
Eén zorg heeft Joost wel. Het gehakselde plantenmengsel moet wel op een vochtige grond worden gebracht en als we jaarlijks zoveel droogte gaan krijgen door klimaatverandering kan dat problemen gaan opleveren.
Kunnen andere boeren dit ook?
Als je enkel kijkt naar de stikstofbehoefte, is de manier van Joost op te schalen naar heel Nederland. Voor de andere nutriënten is dat niet mogelijk. Want zolang er een constante afvoer is van nutriënten naar de borden van mensen of de voerbak van dieren, zal er een tekort ontstaan van nutriënten op landbouwgrond. De stikstof wordt door vlinderbloemige planten gewoon uit de lucht gehaald, maar andere nutriënten zullen ergens vandaan moeten komen. Er is te weinig natuur in Nederland om net als Joost maaisel uit de natuur aan te voeren. Ergens zal humane mest terug de kringloop in moeten om de kringloop te sluiten. Nu zit dat nog veel te vol met chemie (net als overigens veel dierlijke mest), en ligt daar een belangrijke taak voor de overheid en de wetenschap.
Joost denkt dat hij makkelijk 10 jaar door kan met deze manier voordat er eventuele tekorten ontstaan. Maar tegen die tijd zal humane mest of andere meststoffen een oplossing kunnen bieden. En mogelijk ontstaan er helemaal geen tekorten omdat de bodem steeds gezonder wordt.
Vragen of meer weten? Joost is bereikbaar via www.zonnegoed.nl
Lees meer op: http://www.louisbolk.org/downloads/2967.pdf
