Boeren gaan met verkeerde boodschap naar Brussel

Veel boeren maken zich klaar voor een groot protest in Brussel op 16 april: ze willen dat Brussel de derogatie behoudt voor Nederland. De boeren maken zich terecht zorgen om hun bedrijf en zijn terecht boos op beleid. Maar de boodschap aan Brussel is de verkeerde boodschap die niet tot een oplossing van de problemen zal leiden, vinden de Caring Farmers. Zij zijn ook boos maar hebben een andere boodschap, gericht aan de Nederlandse formerende partijen: voorkom (koude) sanering, zet in op radicale en warme extensivering naar een dierwaardige natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Door jarenlang verkeerd ingezet middelenbeleid in plaats van doelenbeleid van de Nederlandse overheid, is Brussel klaar met Nederland. Nederland verzaakt al decennia om de veestapel, kunstmestgebruik of import van veevoer te krimpen, waardoor teveel stikstof in het milieu komt en de biodiversiteit achteruitgaat. Jarenlang had Nederland een uitzonderingspositie en mochten we meer mest uitrijden per hectare dan de meeste andere Europese landen (waarvan overigens ook Ierland en België deze uitzondering nu kwijtraken). Derogatie droeg bij aan een hoge melkproductie, wat door boeren werd gewenst na het wegvallen van het melkquotum. Dit was voor de leveranciers van voer, waarmee tweederde van de stikstof de Nederlandse landbouw binnen komt, een erg prettige bijkomstigheid. Zij verdienden veel geld, maar steeds meer boeren legden het loodje en het gemiddelde inkomen van de boer blijft laag ondanks de toegenomen productie.

Vier kabinetten Rutte voerden zwalkend beleid en legden rapport na rapport over afname biodiversiteit, verslechtering van waterkwalitiet en toename van Parkinson in de la. Wel trokken ze miljarden uit voor tovervloeren, luchtwassers en mestvergisters. Het nut van deze investeringen is twijfelachtig voor boeren, maar wat zeker is dat de veehouders nog verder vastzitten in schulden en zorgen. De biologische boer en biologische markt die laten zien hoe je geld kunt verdienen met minder dieren en die vlinderbloemigen gebruiken als stikstofbron, werden verwaarloosd. Geen land in Europa dat zo slecht met zijn bioboeren omging.

Het is dus echt tijd voor verandering, en níet voor behoud van derogatie. Natuurlijk hebben de protesterende boeren een punt dat het absurd is dat ze dierlijke mest moeten minderen, maar dat wel mogen vervangen door kunstmest. Maar er moet meer gebeuren. Het is tijd om zowel kunstmest- als pesticidengebruik drastisch te reduceren, en de veestapel te verkleinen. Caring Farmers vraagt net als Agractie en LTO om maatregelen maar dan in een andere richting: een extensiveringsslag naar een dierwaardige en natuurinclusieve landbouw. Met behoud van boeren, dus in combinatie met verhogen van de melkprijs of een andere vorm van beprijzing.

Dit kan. De TAPP coalitie laat zien dat een duurzaamheidsheffing op dierlijke producten de staat bijna een miljard per jaar kan opleveren om vervolgens te gebruiken om veehouders te helpen omschakelen naar een biologische dierwaardige bedrijfsvoering. In Duitsland lijkt men hier echt mee te gaan starten. EthicalGrowth voerde een Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse uit waaruit blijkt dat een dierwaardige veehouderij de Nederlandse belastingbetaler méér welvaart en 2 miljard euro per jaar oplevert. Dat biedt plek aan 18.000 veehouders die ieder een goede boterham kunnen verdienen: dat zijn meer veehouders dan er zullen overblijven door de (vergeefse) vraag die Agractie en LTO Nederland in Brussel neerleggen voor behoud van derogatie.

Als Caring Farmers zijn wij blij dat minister Adema flink geld wil uittrekken om boeren te ondersteunen. Een ruime stoppersregeling is daarbij nuttig want veel boeren hebben geen opvolger. Ook waarderen we dat hij flankerende maatregelen wil treffen om schaalvergroting te beperken, zoals het afromen van dier- en fosfaatrechten bij bedrijfsovernames. Maar, beste formerende partijen, maak een uitzondering voor biologische bedrijven want de graslandnorm verhindert de belangrijke samenwerking tussen biologische veehouders en akkerbouwers. Zorg vooral dat we de juiste boeren behouden: de akkerbouwers, de tuinders, de gemengde bedrijven en de veehouders die al veel aandacht hebben voor dierenwelzijn. En dat we juist de grote intensieve bedrijven met de grootste negatieve impact op dier en milieu verleiden om te extensiveren of zich te laten uitkopen. Hoe doet u dat? Door dierenwelzijnsmaatregelen concreet te maken: maak weidegang verplicht!

• Johannes Regelink, Burgerboerderij de Patrijs, Caring Farmer
• John Arink, Ekoboerderij Arink, Raad van Advies Caring Farmers

Lees ook in de Volkskrant van 11 april: https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/opinie-boeren-gaan-met-verkeerde-boodschap-naar-brussel~b80f6b23/