Vandaag verscheen een impactanalyse over de transitie naar een dierwaardige veehouderij. De onderzoekers (Wageningen University & Research (WeCR) en bureau Connecting Agri&Food
(CAF) hebben gedegen werk geleverd en aan de opdracht van de convenantstafel voldaan. Maar waar hier de schoen wringt is bij de opdracht: er is veel afgebakend en gekaderd en daardoor komen alleen de kosten in beeld van stalaanpassingen, en verdwijnen de brede welvaart opbrengsten van een dierwaardige veehouderij uitbeeld. De studie is daarom van zeer beperkte waarde en geeft geen antwoord op de vraag hoe werken aan dierwaardigheid zoveel mogelijk kan gaan bijdragen aan de brede welvaart In Nederland hier en nu, later en elders.

Caring Farmers vraagt Tweede Kamerleden, ministers en ambtenaren, journalisten en boeren om die kaders helder te hebben om de impactanalyse beter te kunnen duiden.

Wat er wel in staat:

• De kijk op dieren verandert en dierenwelzijn krijgt een steeds belangrijkere rol in de maatschappelijke discussie.
• Willen we in 2040 een dierwaardige veehouderij, dan zullen alle partijen daar de schouders onder moeten zetten en meebetalen: overheden, markt, ketenpartners, banken en consumenten.
• Voor de boeren wordt het een hele klus, die zij niet kunnen klaren zonder hulp en een duidelijk pad.
• Voor vergunningsverstrekkers wordt het een hele klus, die zij niet kunnen klaren zonder een helder eindbeeld.
• Er is een onafhankelijke autoriteit nodig om de transitie uit het politieke veranderende speelveld te halen.
• Bijna 60% van de consumenten in de EU geeft aan bereid te zijn om meer te betalen voor diervriendelijke producten. Ook geeft bijna driekwart van de geïnterviewde EU-consumenten aan dat ze geloven dat hun aankoopgedrag rond voedsel het dierenwelzijn kan verbeteren. Betalingsbereidheid leidt echter niet automatisch tot daadwerkelijk aankoopgedrag.
• Als alle kosten op de consument worden afgewenteld wordt voedsel niet veel duurder (0,15% van het gemiddelde huishoudinkomen). Dat lijkt (ons) geen reden om de transitie niet door te zetten.
• Er zijn mogelijk vele voordelen aan de transitie. Denk aan een bijdrage aan het behalen van doelen voor stikstof, water en klimaat. Maar ook werkplezier en maatschappelijke waardering. Hiervoor wordt aangeraden een MKBA uit te voeren.

Wat er niet in staat:  

• Deze impactanalyse gaat niet over een dierwaardige veehouderij. Het zat niet in de opdracht om de berekende stalverbeteringen te toetsen aan de 6 principes van dierwaardigheid van de Raad van Dieraangelegenheden. Om enkele voorbeelden te noemen:
  • Er is niet gerekend met weidegang voor alle koeien. Koeien zijn graasdieren, en grazen is daarom een voorwaarde voor dierwaardigheid. Weidegang voor alle koeien wordt ‘onhaalbaar’ geacht.
  • Er is niet gerekend met de mogelijkheid dat varkens wroeten in de modder, een eerste basisbehoefte van varkens.
  • Er is enkel gekeken naar huisvesting: er is niet gekeken naar dierwaardige fokkerij en daarom is er niet gerekend met lagere groeisnelheden bij varkens, het aantal spenen bij varkens en dat varkens niet meer biggen krijgen dan dat ze spenen hebben. Er is niet gekeken naar productiebeperking bij melkkoeien terwijl de hoge producties toch bijdragen aan veel uier- en pootontstekingen.
  • Er is niet gekeken naar dierwaardig transport en slacht.
• Er wordt niet gerekend met een eiwittransitie van 60-40 naar 40-60, zelfs niet voor 2040 hoewel dat wel een overheidsdoel is voor 2030 én inmiddels ook van vele grote landelijke supermarkten. Dit maakt de kosten voor de consument lager.
• Er wordt gerekend met een maximale krimp van de veestapel met 30%. Deze krimp was al voorzien vanwege natuur, klimaat en waterdoelen in het NPLG. Er wordt met geen enkele extra krimp gerekend voor dierwaardigheid. Hierdoor zouden de kosten verder afnemen, en weidegang haalbaar.
• Er wordt geen rekening mee gehouden dat 50% van de boeren geen opvolger heeft, dit drukt natuurlijk zeer op de kosten.
• Er wordt geen rekening mee gehouden dat zowel EU als kabinet inzetten op flink meer biologische landbouw in 2030.
• De bereidheid van consumenten om meer te betalen kan de Overheid gebruiken als mandaat om zelf de markt te reguleren en de kosten door te rekenen. Dit is vergelijkbaar met een BTW-verhoging van 6.6%
• https://caringfarmers.nl/meer-welvaart-met-een-dierwaardige-veehouderij/De MKBA die is uitgevoerd in opdracht van Caring Farmers en Dierenbescherming laat zien dat het maatschappelijke rendement van dierwaardige veehouderij heel hoog is (7-18% )

Beperkte kijk

De impactanalyse heeft een zeer beperkte kijk op het thema dierwaardigheid maar ook op de hele veehouderij. Er is gekeken met een hele conventionele blik naar enkele problemen en niet naar het hele plaatje. Wel naar het stoppen met couperen van varkensstaarten en hoe duur het is om een stal daarop aan te passen. Maar niet naar bijvoorbeeld de rol die de varkenshouderij en varkens spelen in het voedselsysteem, hoe we tegemoetkomen aan hun intrinsieke behoeften en hun rol bij het beheren van de bodem.

https://caringfarmers.nl/meer-welvaart-met-een-dierwaardige-veehouderij/Zolang we met deze eendimensionale conservatieve bril van de industrie blijven kijken naar de veehouderij, komen we niet verder dan meestribbelen. Caring Farmers liet al samen met de Dierenbescherming een MKBA maken die wél uitgaat van dierwaardigheid, een eiwittransitie en het behalen van andere doelen, en daaruit blijkt dat een fikse investering in een dierwaardige veehouderij meer welvaart én 2 miljard euro per jaar oplevert.

Deelname aan het Convenant

Caring Farmers neemt al sinds 2022 deel aan het Convenant Dierwaardige Veehouderij omdat wij het met de andere partners eens zijn, dat de transitie niet op het bord komt te liggen van de boer. Ook vinden wij het onze verantwoordelijkheid als boeren om op te komen voor een kleinere maar dierwaardige veehouderij die past binnen ecologische grenzen en een bijbehorend voedselsysteem. Wij komen aan tafel ook op voor koplopers onder de boeren; zij worden door beleidsmakers en subsidieverstrekkers vaak vergeten. Terwijl voor elke transitie juist belangrijk is dat de kopgroep wordt ondersteund in hun pionierswerk.

Teleurgesteld

Tot nog toe zijn wij erg teleurgesteld in het hele proces. In de politiek die een oude belofte uit 2002 weer uitstelde naar 2040. Teleurgesteld dat het kabinet slechts 1 miljoen uittrekt voor meer dierenwelzijn in 2025. Teleurgesteld dat er in het hele proces geen samenhang is met andere grote opgaven zoals klimaat, water en natuur. Teleurgesteld dat de markt- en ketenpartijen nog steeds geen plan van aanpak hebben gemaakt. En als laatste dat er nog geen enkele (financiële) steun is om ons koplopersplan, dat wij samen met de Dierenbescherming schreven, uit te voeren: dit plan moet boeren kans geven om in 2030 10% van de supermarktomzet dierwaardig te bedienen en de weg voor te bereiden voor de rest.