Dinsdag 6 juni overkwam Caring Farmer Annechien ten Have dat wat je geen enkele veehouder en geen enkel dier toewenst, een verschrikkelijke stalbrand. Vele varkens vonden een afschuwelijke dood. Annechien heeft met hulp van de buurt gelukkig nog ongeveer 400 dragende zeugen heeft kunnen redden. Haar man Menno heeft ernstige brandwonden opgelopen en iedereen is er kapot van, vertelt ze.
Brandbeveiliging in een stal is een hot topic in de veehouderij, en al zo’n 15 jaar onderwerp van campagnes van dierenwelzijnsorganisaties die de brandveiligheid willen verbeteren. Terecht vinden wij, want de regels zijn slecht. Stallen worden volgens het bouwbesluit nauwelijks beter beveiligd tegen brand dan opslagloodsen. Nieuwbouwstallen moeten sinds enkele jaren aan enkele extra voorschriften voldoen zoals betere afgescheiden elektrische installaties en er moet bluswater aanwezig zijn. Vluchtroutes of alarmsystemen zijn niet verplicht, net als sprinklers (die overigens niet bij alle diersoorten een oplossing zouden bieden).
De Onderzoeksraad voor Veiligheid maakte in 2021 gehakt van brandveiligheid in stallen en maande de overheid tot verbetering. In 2021 – tegelijk met het Amendement Wet Dieren – werd ook een wetswijziging aangenomen om dieren beter te beschermen tegen brand. Die wet is per direct ingegaan. Maar nu in 2023 is er nog niks veranderd in de regelgeving. Sterker nog, er is de afgelopen jaren veel ingezet op nog meer techniek in stallen. Ook op luchtwassers, waarvan de Onderzoeksraad voor Veiligheid vaststelde dat ze brandonveilig zijn en een brand in razend tempo verspreiden over een hele stal. Er zijn boeren die verplicht werden door bank en vergunningstraject om een luchtwasser te plaatsen, maar die nu dagelijks bang zijn voor brand. Ook de emissiearme vloer die flink werd en wordt gestimuleerd door bank, overheid en industrie is gevaarlijk, zegt de Veiligheidsraad.
Terug naar Annechien. Haar stallen voldeden compleet aan de regels, maar het is toch gebeurd. De oorzaak is nog niet bekend. Het bedrijf van Annechien heeft als enige in Nederland het 2ster Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming, dit betekent dat de dieren vrij keuze hebben om binnen of buiten te verblijven. Dit bleek een groot voordeel waardoor ze toch nog de zeugen hebben kunnen redden; de dieren waren niet in te grote paniek en liepen mee naar buiten naar een andere loods waar ze opgevangen werden. Dit werd ook bevestigd door de brandweer. Varkens die niet gewend zijn om buiten te komen, zullen zich bij brand ook niet snel naar een vluchtroute laten sturen.
Branden zijn afschuwelijk. Ten eerste voor de dieren. Maar ook voor de boer, de brandweer en de omgeving. Alle Caring Farmers steunen Annechien en haar man en wensen hen veel sterkte. We snappen ook dat veel consumenten moedeloos, boos en gefrustreerd worden van de vele stalbranden en dierslachtoffers en dat zij dat uiten op social media. Maar het is belangrijk om met álle overlevende mee te leven en hen sterkte te wensen in deze moeilijke tijd. En vooral de boosheid te richten op de supermarkten met hun goedkope producten, op de consument zelf die vaak het goedkoopste kiest, maar vooral ook op de beleidsmakers die brandveiligheid al jaren niet serieus nemen.
Als Caring Farmers pleiten wij voor veehouderij systemen waar dieren in kleinere groepen leven en naar buiten kunnen. Brandveiligheid is wat ons betreft onderdeel van een Dierwaardige Veehouderij. We zijn tenslotte verantwoordelijk voor de dieren die we houden. Dat betekent dat ook onze boeren aan de slag zullen moeten, maar daarvoor roepen we de hulp in van de overheid. En dan nog zal er altijd kans blijven op brand, net als in onze huizen of op andere plekken.
Meer aandacht, strenge regelgeving en betere brandbeveiliging op een boerenbedrijf moeten geregeld worden door de overheid en met de verzekeringsmaatschappijen. Het Convenant Dierwaardige Veehouderij en het Landbouwakkoord zijn niet af zonder brandveiligheid!
