Methaan is zo’n 30 keer sterker broeikasgas dan CO2, en dus is het terecht dat er steeds meer aandacht komt om dit methaan terug te dringen. Dat geldt voor de industrie, de energievoorziening en voor de landbouw.

In de landbouw is het vooral de koe die methaan produceert. Een koe kan van gras melk en vlees maken. De pens, een extra maag, is daarbij heel belangrijk. In de pens komt methaan vrij. Zolang er grazers zijn op de wereld is dit al zo en was nog nooit een probleem. Zeker niet omdat methaan na 12 jaar weer uiteenvalt in CO2. Het was een natuurlijk gesloten kringloop, zolang de veestapel in balans was met de omgeving.

Big food zet in op methaanreductie

De Big Food industrie (b.v. Nestlé, Danone en in de VS ook Genaral Mills) focust zich nu binnen de verduurzaming op het terugdringen van methaan uit de maag van de koe. Elke kilo methaan die ze terugdringen, scheelt gelijk 30 kilo CO2, en dat is belangrijk. We zitten immers in een klimaatcrisis. Gejuich alom, de grote voedselconcerns gaan de boeren helpen duurzamer te werken. Het klinkt allemaal mooi en logisch, maar pas op het addertje onder het (raai)gras.

Hoe werkt dat? 

Zo werkt het (PS: dit is de simpele uitleg, zie onderaan voor gedetailleerde uitleg): geef de koe meer makkelijk te verteren eiwit, waarvoor de koe de pens niet nodig heeft en waardoor de koe dus meer melk maakt zonder meer methaan uit te stoten. Per liter melk kan de industrie mooie lagere uitstoot van CO2-equivalenten laten zien. En die CO2-eq/kg melk (waar methaan in wordt meegenomen) wordt steeds vaker gezien als een belangrijke methode om de duurzaamheid van de melkveehouderij in uit te drukken. 

Maar… Voor deze aanpak is jaarrond veel krachtvoer, soja en maïs nodig. Dat voeren de meeste melkveehouders natuurlijk al lang, maar nu is dat opeens een voordeel vanwege het klimaat? Deze gewassen worden geteeld op landbouwgrond waar we ook gewassen voor mensen zouden kunnen telen. Er is veel kunstmest voor nodig, elke kilo kunstmest staat voor 2 kilo CO2 en belast de bodemgezondheid. Bovendien geeft (te)veel eiwit in het menu van de koe, extra ammoniakemissie uit de mest..

Stikstofkrakers ter compensatie

Om het stikstof probleem niet groter te maken heeft een boer dan stikstof krakers nodig: emissiearme vloeren, luchtwassers, mestvergisters etc etc. Dat zijn allemaal input en installaties die extra CO2 uitstoot veroorzaken om ze te produceren en te laten draaien. En dat is geen natuurlijke kringloop zoals methaan die heeft, het is CO2 die jaarlijks structureel toegevoegd wordt aan de atmosfeer. Bovendien drijft het de boer op kosten.

Dus samenvattend: om tijdelijk het methaan in de atmosfeer te verlagen, nemen we extra CO2 uitstoot op de koop toe en zien we af van de diensten die de koe levert. Dit klinkt als korte termijn denken. En het getuigt al helemaal niet van integraal denken waarin natuur, bodemgezondheid, biodiversiteit, waterkwaliteit, voedselzekerheid en dierenwelzijn worden meegenomen.

Nestle, Danone, Lely, DSM, WUR, LNV

Intussen is de industrie al volop begonnen met de boeren te “helpen”. Nestlé legt 50 miljoen euro op tafel om samen met Vreugdenhil boeren te helpen de methaan emissie te verlagen. Lely ziet een duistere toekomst voor ons allemaal als de boeren hun stikstof krakers niet aanschaffen. Danone ziet mogelijkheden om in de VS boeren met totaal 160.000ha te helpen methaan te verminderen.

Naast het bovenstaande heeft DSM een middel ontwikkeld wat ook 30% minder methaan emissie claimt te geven. We horen van boeren dat het middel gedoseerd moet worden gegeven, waardoor de koeien op stal moeten blijven. Het middel is nog niet getest op effecten op dierenwelzijn, en dit woord komt ook niet voor op de flyer van DSM.

Methaanuitstoot is inmiddels ook al een belangrijk onderdeel van de kringloopwijzer van de zuivelindustrie en Wageningen Universiteit kijkt vol bewondering naar hoe Californie 25% methaanuitstoot wist te minderen met ander voer en voeradditieven.  LNV dreigt de methaanuitstoot per kilo melk op te nemen in de KPI’s voor een duurzame veehouderij.

En de andere opgaven dan? 

Als deze focus op methaanuitstoot doorzet, betekent dat steeds meer wordt ingezet op koeien die minder herkauwen. Vreemd, want herkauwen is natuurlijk gedrag en wilden we dat nou juist niet stimuleren met de Wet Dieren?

Het betekent ook dat een extensieve boer met een voorjaarskalvende veestapel op 100% gras gevoerd dieet op een divers mengsel van gras en kruiden en in de winter bij droogstand maaisel uit een natuurgebied eet, níet duurzaam kan zijn. Want deze koeien herkauwen te veel, en stoten per liter melk te veel methaan uit. Dat deze boerderijen per hectare minder CO2 uitstoten, hun bodem verbeteren, voedsel produceren op plaatsen waar we geen voedsel kunnen verbouwen, betere mest produceren voor de akkerbouw en bijdragen aan weidevogels en de biodiversiteit, doet er dan kennelijk niet meer toe. 

De echte oplossing

Op deze manier wordt de echte duurzaamheid van de melkveehouderij voor jaren op achterstand gezet. Met de methaan-aanpak kiezen we in feite voor de fossiele koe, die zoals we inmiddels weten allerlei negatieve effecten veroorzaakt.

De methaanuitstoot verminderen: ja, dat is belangrijk alle sectoren. Ook voor de landbouw want klimaatverandering bedreigt onze voedselvoorziening en volgende generaties. Maar de échte oplossing is een veestapel die in balans is met de omgeving. Een veestapel die niet afhankelijk is van kunstmest en mais en soja uit andere werelddelen. De échte oplossing is een weidekoe die voornamelijk gras eet en daarmee de bodem verbetert.

Dit is een gezamenlijke opinie van: 

• Johannes Bakker, CO2L Farming
• John Arink, Raad van Advies Caring Farmers, melkveehouder
• Annette Harberink, bestuur Caring Farmers
• Ruud Hendriks, lector bodemgezondheid
• Frens Schuring, CO2L Farming

Lees ook op De Boerderij: https://www.boerderij.nl/aanpak-methaan-pas-op-voor-de-adder-onder-het-gras

Lees hieronder de gedetailleerde uitleg: