40 jaar Biodynamische landbouw met grote landbouwmachines

Piet ontvangt mij boven bakkerij het Zonnelied. Deze is onderdeel van de biologisch-dynamische boerderij Zonnehoeve waar brood wordt gebakken van eigen granen. Brood en koeken worden geleverd aan meerdere winkels in de omgeving en aan Hofweb.nl. Piet vond het belangrijk te onderzoeken en aan te tonen, dat granen van Nederlandse bodem uitstekend geschikt zijn voor het bakken van brood.

Creatief, open en lerend in de wereld staan

Piet is opgegroeid in de Betuwe op een klassiek Betuwse boerderij, waar traditioneel respect is voor dieren, grond, omgeving en bewoners in de buurt. Een samenhangend systeem. Hij raakte later geïnspireerd door ‘Silent Spring’ (1962) van Rachel Carson, waarin het negatieve effect van pesticiden bij landbouw wordt beschreven. Het streven naar intensivering en schaalvergroting, leidde sinds 1962 tot toename van gebruik pesticiden, en ook tot ligstallen. De studie milieukunde sloot Piet af met een studie naar de voedselcapaciteit van de Aarde. Hieruit bleek dat bij juist gebruik de Aarde in staat is om iedereen te voeden. ‘Honger’ is een sociaaleconomisch probleem. Op dit moment wordt de voedselmarkt beheerst door een paar grote wereldspelers, krapte is een gevolg van de werking van de markt, niet van een productie-capaciteitsprobleem. Recent is zijn studie geüpdatet naar de huidige tijd.

In 1982 verplaatst hij zijn bedrijf naar de Flevopolder en start een biologisch-dynamisch gemengd bedrijf. Hij wil graag laten zien dat bio-landbouw geen teruggang is, maar de weg naar de toekomst. Hij beseft dat dit alleen slaagt met gebruik van grote landbouwmachines binnen een groot bedrijf. Dit lijkt tegen de principes van het biodynamisch boeren, maar blijkt in de praktijk haalbaar en daarmee ook concurrerend te kunnen zijn met de traditionele landbouw. Deze vorm van landbouw, zonder gebruik van pesticiden, zonder import van voer en zonder kunstmest, past bij mensen, omgeving, grond en bij de toekomst waarin boeren en burgers een zelfde belang en doel delen. Dit als tegenhanger van het korte termijn verdienmodel van de agro-industrie, waar het ecologisch systeem onder lijdt.

Piet vindt het belangrijk dat naast voedselopbrengst zijn landbouwbedrijf ook een extra maatschappelijke dimensie heeft, en opent na zijn studie pedagogiek een zorgboerderij. Inmiddels is van het conglomeraat van gemengd boerenbedrijf, bakkerij en zorgboerderij de transitie gaande van een familiebedrijf naar een gemeenschapsbedrijf. Piet maakt plaats voor de nieuwe generatie en is nog betrokken als vraagbaak en adviseur.

FOTO met landbouwmachines ?

Bij Zonnehoeve zijn zon, bodemleven, plant, dier en mens een samenhangend systeem

Piet werkt samen met wetenschappers in hun onderzoek naar uitputting van gronden en het effect van pesticiden op de grond en op de gezondheid van de consument. Hij verspreidt zoveel mogelijk gefundeerde informatie als tegengeluid van de agro-industrie en probeert langs die weg een brug te slaan tussen gangbaar boeren en biologisch boeren. De paradigma’s van kunstmest en pesticiden die noodzakelijk zouden zijn om het voedselsysteem draaiend te houden, weerlegt hij graag. Voor Caring Farmers is hij recent geïnterviewd op de radio.

Volgens het intensief landbouwmodel zou op de 50ha van Zonnehoeve per jaar 20.000kg fosfaat en stikstof nodig zijn, en dat gedurende 40 jaar. Dit is nooit gedaan en is nooit ten nadele geweest van de opbrengst. Kunstmest en pesticiden waren niet nodig. Het veel gehoorde argument dat biologische landbouw te duur zou zijn, vindt hij onterecht, omdat in de prijs van het voedsel van de gangbare landbouw de maatschappelijke kosten van gezondheidszorg, klimaatproblematiek, bodemdegeneratie, natuur- en biodiversiteitsverlies, veroorzaakt door de het intensief boeren, niet zijn meegenomen. Eco-modernisten zijn alleen gericht op innovatie binnen de bestaande denkpatronen van efficiëntie vergroten. Hierbij wordt materiële uitbreiding gesteld boven samenhang tussen mens, dier en natuur. Maar uiteindelijk leidt dit zoals nu overal al duidelijk wordt, tot uitputting en daardoor juist tot verminderde opbrengst. Het financieel rendement per ha grond is nog maar een vijfde van wat deze was voor 1960.

We moeten van een cultuur van nemen naar een cultuur van geven.

Voedselproductie is nu onderdeel van een vrije markt ’economie’ wat steeds meer input noodzakelijk maakt. Een verdienmodel waarin rechten van de mens en van de aarde sturend zijn, organiseert een natuurlijk samenhangend systeem van voedselproductie waar Geven en Ontvangen leidend zijn.

De prijs van landbouwgrond belemmert boeren om te schakelen naar extensieve landbouw, terwijl verandering van de sector gebaat is bij meer boeren en niet minder. Grondprijs is nu gestuurd door de financiële sector, waardoor de landbouweconomie stuurt op een intensief verdienmodel.                      Echter door toedoen van biodynamische landbouw verbetert de grond en voegt daarmee maatschappelijke waarde toe. De prijs voor landbouwgrond zou hiermee in samenhang moeten zijn.

Stikstof is de kanarie in de kolenmijn

Aan de tafels voor gebiedsgerichte ontwikkeling zouden voor een werkelijke ommekeer ook burgers en andere belanghebbenden uit de directe omgeving moeten deelnemen, waaronder ook artsen. Zo ontstaat een stevig tegengeluid van de agro-industrie. De organisatie het Groene Brein is een mooi voorbeeld van informatievoorziening aan burgers.

Piet van IJzendoorn wil graag voor Caring Farmers informatie aandragen vanuit eigen praktijk én vanuit wetenschappelijk onderzoek over de effecten van de gangbare landbouw op het leven in de grond en op de gezondheid van degenen die het voedsel van deze grond eten.

En zeker wil hij boeren die willen overgaan op bio- of biodynamische landbouw graag ondersteunen met zijn kennis.