Aan: Mark, Sigrid, Gert-Jan en Wobke,

Bij deze een applaus en een waarschuwing van 270 boeren naar aanleiding van de gelekte regeerplannen. We beginnen met het applaus:

Een applaus omdat u vele miljarden gaat uittrekken voor een landbouwtransitie en flink wilt gaan snijden in de veestapel. Dat klinkt misschien als een vreemde boodschap vanuit boeren, maar steeds meer boeren beseffen dat de huidige landbouw en veehouderij een té grote impact heeft op de natuur, het dier, het klimaat en onze gezondheid. Het moet anders! Waar mogelijk veel boeren pleiten voor terughoudendheid, pleiten wij voor volle vaart en een ambitieuze lange termijnvisie. Een flinke krimp in de veestapel hoort daarbij: voor de dieren zelf, omdat vogelgriep en andere epidemieën ons laten zien dat het niet anders kan, en omdat zo’n grote veestapel en vleesconsumptie simpelweg asociaal is binnen de wereldwijde voedselvoorziening.

Wij – Caring Farmers – vragen al langer om helderheid en perspectief: een lange termijn plan zodat wij als boeren over 10, 20 en 30 jaar in snelle stappen gaan voldoen aan de EU en vervolgens de WHO normen voor lucht- en waterkwaliteit, milieu, biodiversiteit en gezondheid. En aan onze eigen Wet Dieren. U gaat als eerste kabinet in decennia vele miljarden uittrekken voor zo’n plan. Een plan om de stikstof terug te dringen, de natuur te herstellen, de waterkwaliteit te verbeteren en de productiedieren een beter leven te geven. Daarvoor een applaus!

Nu de waarschuwing: wij schrikken erg van de plannen om massaal boeren te onteigenen. Aangezien dit slechts gelekte plannen zijn, hopen wij deze bij te kunnen draaien. Laat boeren transformeren, niet stoppen, dat is ons advies aan u.

In een natuurinclusieve kringlooplandbouw met korte ketens naar de consument, hebben wij méér boeren nodig en minder dieren.  De kringlopen sluiten betekent minder export, maar ook minder import. We gaan zelf onze groenten en fruit verbouwen. We hebben dus meer boeren nodig die ieder een kleiner areaal hebben, en zorgdragen voor een toenemende biodiversiteit op dat areaal. Meer boeren die doen aan ecologisch waterkantbeheer, niet ploegen, het verzorgen van landschapselementen en tegelijkertijd veel gezond veelal plantaardig voedsel produceren. En het beperkt aantal dieren dat dan gehouden wordt, kan met meer zorg en meer welzijn gehouden worden.

Meer boeren dus en minder dieren. Het onteigenen van boeren zou het allerlaatste middel moeten zijn waar u naar grijpt. Pas nadat de boeren de kans hebben gekregen om met (financiële) hulp, de veestapel af te bouwen, een omschakeling te maken naar een bedrijfsvoering zonder kunstmest en gif of naar een omschakeling van warme naar koude kas. Pas als de boeren ondanks geboden hulp daar niet toe te bewegen zijn, is onteigenen een reële optie. En om vaart te maken mogen er gerust deadlines gesteld worden.

Wij vragen u als overheid om bij te dragen aan een omschakeling naar duurzame klimaat- en diervriendelijke en lokale producten. Wij vragen u om dit af te dwingen bij de supermarkt, om dit mogelijk te maken (al dan niet via politieke ingrepen) voor iedere burger, om goedkope import te weren en te beginnen met uw eigen inkoop aan te passen. Van gemeentekantine tot ambassade: u geeft het goede voorbeeld. Ook vragen wij u om vooruitstrevende boeren in de transitie van de landbouw te ondersteunen. Zij laten zien dat een andere landbouw mogelijk is en dienen als voorbeeld voor anderen.

Zorg dat al die miljarden zorgen voor een transitie. En niet voor een samenleving waar de helft van de boerenstand verdwijnt, maar ondertussen de andere helft door boert alsof er niets veranderd is. Zorg voor een samenleving waar niet economische groei, maar duurzaamheid wordt beloond. In de landbouw, maar ook in alle andere sectoren. Minder dieren, minder vliegen en minder files. Maar meer plantrijk voedsel, schonere lucht, groen en prachtig platteland met vogels en vlinders. Kortom een samenleving waar we blij en gelukkig van worden.

Die miljarden zijn geweldig, nogmaals applaus. Maar zet ze slim in. Elke euro kan maar één keer worden uitgegeven. Aan onteigenen, met als gevolg langdradige procedures en gefrustreerde boeren. Of naar de transitie en tevreden boeren. De meeste boeren willen meebewegen als u ze helpt. Kies verstandig.